Wat is een depressie?

Een depressie?

Wat is een depressie?

Depressieve klachten zijn een verstoring van de stemming. Het is de meest voorkomende psychische klacht. De stemming kunt u zien als de grondtoon van ons gevoelsleven.

Niemand heeft een helemaal stabiele stemming: bij iedereen schommelt deze zo nu en dan. Sommige dagen voelt u zich wat minder, sommige dagen weer wat beter. Zelfs op één dag kan de stemming van de meeste mensen nogal veranderen. Een voorbeeld van een dagschommeling is het bekende 'ochtendhumeur'.

Als de stemming lange tijd achtereen somber is, is sprake van een verstoorde stemming.

 

Er is geen absoluut onderscheid tussen ‘geen depressie’ en ‘wel depressie’. Pas als de depressieve klachten een bepaalde duur en ernst hebben, spreken we van een depressie.

 

Symptomen depressie

Mensen die zich lange tijd achtereen somber voelen, blijken ook vaak andere klachten te krijgen die hiermee samenhangen, zoals:

- niet meer kunnen genieten van dingen, of geen plezier meer hebben

- voortdurende moeheid, geen energie hebben, het gevoel dat alles moeite kost

- trager worden in denken, bewegen en reageren of juist erg rusteloos en gejaagd zijn

- slaapproblemen, zoals niet kunnen inslapen en veel te vroeg wakker worden of juist een overmatige slaapbehoefte  hebben, 's ochtends het bed niet uit kunnen komen, de hele dag in bed willen blijven

- problemen met eten, zoals geen eetlust of juist overmatig eten

- toegenomen prikkelbaarheid, sneller geïrriteerd zijn

- concentratieproblemen, moeilijk uw gedachten ergens langere tijd bij kunnen houden, moeilijk besluiten kunnen nemen

- een negatief zelfbeeld, een negatief beeld van anderen en een negatief toekomstbeeld

- doodsgedachten en/of -wensen

 

Deze lijst maakt wel duidelijk dat een verstoorde stemming zich op heel verschillende manieren kan uiten. Soms voeren andere klachten zelfs de boventoon. Mensen gaan bijvoorbeeld naar de huisarts, omdat ze moe zijn en slecht slapen; soms liggen depressieve klachten hieraan ten grondslag.

Vaak is er bij stemmingsklachten ook een overlap met andere klachten, zoals stress en angst. Sommige mensen ervaren dat zij 'gewoon niet lekker in hun vel zitten'.

Hoe ontstaat een depressie?

Er is niet één oorzaak aan te wijzen voor een verstoring van de stemming. Deskundigen gaan er tegenwoordig vanuit, dat het altijd gaat om een combinatie van verschillende factoren op verschillende gebieden.

Welke factor het meeste bijdraagt aan de depressieve klachten, verschilt per persoon. Zowel lichamelijke als psychologische factoren kunnen hierbij een rol spelen.

 

Lichamelijke factoren

Sommige mensen hebben een ‘aanleg’ om depressieve klachten te ontwikkelen. Dit is vooral het geval bij de meer ernstige depressies. Er blijkt een bepaalde verstoring van de overdracht van prikkels in de hersenen te zijn. Neurotransmitters zijn stoffen die hierbij een rol spelen. Bij een depressie werken sommige neurotransmitters onvoldoende.

Ook factoren als een hoge dosis stress, slaapgebrek, lichamelijke uitputting, onvoldoende lichaamsbeweging en overmatig alcoholgebruik kunnen een verstoorde stemming in de hand werken.

Een sombere stemming kan hierbij gezien worden als een poging van uw lichaam om het evenwicht te herstellen. Het 'minder levenslustig zijn' dwingt u om een stapje terug te doen.

Ook andere lichamelijke factoren kunnen een oorzaak zijn. Dit blijkt onder meer uit het feit dat een depressie soms begint na een bevalling. Ook melden veel vrouwen die aan een depressie lijden, dat de klachten rond de menstruatie verergeren.

Verder komen depressieve klachten rond de overgang nogal eens voor. Dit wijst erop dat veranderingen in de hormonen, in ieder geval bij vrouwen, van invloed kunnen zijn op stemmingsklachten.

 

Psychologische factoren 

Psychologische factoren die een rol kunnen spelen bij het ontstaan van een sombere stemming, hebben vooral te maken met verlieservaringen en teleurstellingen en de wijze waarop u hiermee omgaat.

U kunt hierbij denken aan ingrijpende levensgebeurtenissen, zoals het overlijden van een dierbare, zelf ernstig ziek worden, het verlies van werk of het verbreken van een relatie.

Naast eenmalige gebeurtenissen, kunnen ook langer bestaande omstandigheden een rol spelen. Zo blijken mensen die in een sociaal isolement verkeren en dus weinig contact hebben met anderen, vatbaarder te zijn voor depressieve klachten.

Ook langdurige relatieproblemen of overbelasting door privé- en werkomstandigheden kunnen meespelen.

De manier hoe u met tegenslagen omgaat is belangrijk. Sommige mensen hebben door bepaalde ervaringen, de overtuiging dat zij zelf weinig invloed kunnen uitoefenen op hun leven. Het blijkt dat deze mensen bij tegenslag eerder depressief zullen reageren, dan mensen die proberen om actief hun eigen leven te sturen.

Depressieve mensen blijken ook vaak een negatieve manier van denken te hebben. Zij voelen zich minder waard dan anderen. Deze manier van denken draagt in belangrijke mate bij aan het ontstaan en blijven bestaan van een depressieve stemming.

Is het ernstig en wat kunt u verwachten?

Meestal klaart de sombere stemming na enkele weken weer op. Soms blijven de klachten in mindere mate langere tijd bestaan. De meeste mensen, zeker als de depressieve klachten niet heel ernstig zijn, komen hier vanzelf weer bovenop. Sommige mensen hebben hulp nodig, bijvoorbeeld van een psycholoog.

Hoe ellendig een sombere stemming ook is, veel mensen ervaren er ook positieve kanten aan. Een periode met depressieve klachten kan een keerpunt in het leven vormen. Het kan een waardevolle periode van bezinning zijn, waarna u uw leven een nieuwe, voor u zinvollere invulling geeft.

 

Wanneer naar de huisarts?

Als u het idee heeft dat er wat meer aan de hand is dan een 'dipje' en uw sombere stemming te lang duurt, is het altijd verstandig contact op te nemen met uw huisarts.

Ook als u merkt dat u belemmerd wordt in het normale dagelijkse leven en uw klachten eerder toenemen dan afnemen, is het verstandig om uw huisarts te bezoeken.

De huisarts kan samen met u kijken of er sprake is van een depressie of van stemmingsklachten, en wat er het beste aan gedaan kan worden. Hij of zij zal de mogelijkheden met u bespreken en u advies geven.

Uw huisarts kan u bijvoorbeeld medicatie of psychologische hulp adviseren. Ook een combinatie van beide is mogelijk.

 

Wat kunt u er zelf aan doen?

Er spelen dus verschillende factoren een rol bij het ontstaan van een sombere stemming. Om uit te zoeken wat u er zelf aan kunt doen, is het belangrijk om voor uzelf na te gaan welke omstandigheden bij u meespelen en hoe die veranderd kunnen worden.

 

Hieronder wordt een aantal mogelijkheden genoemd:

 

Negatieve spiraal doorbreken

Als u somber gestemd bent, is het risico aanwezig dat u in een negatieve spiraal terechtkomt. U voelt zich somber en moe en heeft geen zin in de dingen die u normaal plezier of voldoening geven. U heeft misschien de neiging zich meer en meer terug te trekken. U gaat steeds minder doen en gaat contact met andere mensen uit de weg. En omdat u weinig onderneemt, heeft u veel minder de gelegenheid om leuke ervaringen op te doen.

Zo worden uw negatieve ideeën over uzelf of over anderen steeds bevestigd. Deze negatieve opvattingen leiden er ook weer toe, dat u nog minder gaat doen. Zo gaat het maar door en op deze manier worden de stemmingsklachten in stand gehouden of zelfs erger. Hoewel het op zich een begrijpelijke reactie is om u terug te trekken en minder te doen als u zich erg somber en naar voelt, is het goed om te beseffen dat u zichzelf hiermee niet helpt.

Negatieve denkpatronen verruilen voor positieve denkpatronen.

Het loont de moeite om naar uw denkpatroon te kijken. Misschien herkent u bij uzelf hoe bepaalde gedachten u nog somberder of verdrietiger maken. Waarschijnlijk is dit nog veel vaker aan de orde dan u zelf door heeft.

Sombere mensen zijn geneigd negatief te denken, zonder dat zij zich daarvan bewust zijn. Zij maken hierbij ongemerkt allerlei 'denkfouten'. Dat wil zeggen dat hun gedachten vaak niet blijken te kloppen met de werkelijke feiten.

U heeft bijvoorbeeld alleen maar oog voor alles wat negatief is in uw leven, en ‘vergeet’ te kijken naar de positieve dingen die er natuurlijk ook zijn. Let u er eens op of u vaak het woordje ‘altijd’ gebruikt. Soms gaan mensen zich juist schuldig voelen over hun depressie: ‘Nu ben ik echt helemaal waardeloos.’

Of u bent bezig als het ware de toekomst te voorspellen, door steeds te denken dat het nooit meer beter zal worden. Ook kan het zijn dat u alles ‘zwart-wit’ bekijkt, in termen van alles-of-niets, terwijl de werkelijkheid veel genuanceerder is.

Een ander voorbeeld is het zogeheten ‘gedachtenlezen’: u gaat er vanuit dat andere mensen heel negatief over u denken, zonder dat u dit werkelijk kunt weten.

U kunt voor uzelf eens nagaan of u (enkele van) bovenbeschreven gedachten vaak heeft, en wat de invloed ervan op uw stemming is. Dit kan door eens een tijdje een 'dagboekje' bij te houden, waarin u noteert wat er door uw hoofd ging voordat u zich somber ging voelen.

U zult erachter komen dat uw eigen gedachten hier vaak een rol in spelen. Vervolgens kunt u voor uzelf nagaan of uw gedachten werkelijk kloppen, of dat u misschien een ‘denkfout’ maakt.

Hoewel dit een belangrijke methode kan zijn om uw depressieve klachten te bestrijden, kan het moeilijk zijn om dit in uw eentje te doen. Daarom is het verstandig om uw gedachten eens aan anderen voor te leggen, dan kunnen zij vertellen in hoeverre zij denken dat u gelijk heeft.

Tot slot zijn er diverse zelfhulpboekjes verkrijgbaar in de boekhandel, waarin deze methode uitgebreid staat beschreven.

 

Algemene adviezen en voorzorgsmaatregelen

Als u denkt dat u depressief bent, is het belangrijk om zo snel mogelijk in te grijpen. Maak een afspraak met uw huisarts om uw probleem voor te leggen en te bespreken wat u eraan zou kunnen doen.

Nogmaals: niet elke sombere bui is meteen een depressieve stoornis. Bijna iedereen voelt zich wel eens depressief. Er is een geleidelijke overgang van dit soort ‘normale’ depressieve gevoelens naar een echte depressie.

 

Naast de hierboven genoemde punten, kunnen de volgende algemene adviezen ook waardevol zijn:

 

Leef gezond

Vooral als u zich depressief voelt, is een gezonde leefwijze belangrijk. Hierbij horen: voldoende en gezond eten en drinken, een goede nachtrust en regelmatige beweging.

Een verminderde lichamelijke weerstand maakt u waarschijnlijk vatbaarder voor depressieve klachten. Alle reden dus, om ervoor te zorgen dat u zich lichamelijk zo goed mogelijk voelt.

 

Beperk alcohol- en drugsgebruik

Alcohol heeft op veel mensen een ontspannende werking. Mensen voelen zich vaak lekker wanneer zij iets gedronken hebben.

Alcohol versterkt de stemming, dus voelt u zich prettig dan voelt u zich door het gebruik van alcohol nog prettiger, maar voelt u zich juist somber dan voelt u zich juist nog somberder als u alcohol drinkt. Wanneer u dan nog meer zou gaan drinken om deze gevoelens te bestrijden (meer dan drie à vier glazen per dag), komt u al snel in een vicieuze cirkel terecht.

Ook veel drugs hebben een ontregelende werking op de hersenen en kunnen u op die manier gevoeliger maken voor een depressie. Ook hier ligt het gevaar van een vicieuze cirkel op de loer. Overigens kan ook overmatig gebruik van koffie (meer dan vijf koppen op een dag) veel invloed hebben op hoe u zich voelt.

 

Experimenteer niet met medicijnen zonder advies van uw arts.

Bepaalde medicijnen kunnen, als u ze lang gebruikt of er plotseling mee stopt, depressieve gevoelens in de hand werken.

Ook kan depressie een bijwerking zijn van sommige medicijnen. Overleg over medicijnen dus altijd met uw huisarts en lees de bijsluiter, voordat u een nieuw medicijn gaat gebruiken.

 

Praat over uw gevoelens

Sombere mensen hebben de neiging zich terug te trekken. Het is echter van groot belang om uw gevoelens te delen met mensen die dichtbij u staan, zoals uw partner, familie en vrienden.

Zij zullen u beter begrijpen als u praat over wat u bezighoudt, en zij zullen u dan ook beter kunnen steunen.

 

Kom voor uzelf op

Mensen die zich niet assertief opstellen, lopen meer risico om psychische klachten te ontwikkelen, ook depressieve klachten. Als u al depressief bent, zal het u niet helpen eruit te komen wanneer u niet aan anderen kenbaar maakt wat u vindt en wilt.

 

Doe zelfonderzoek

Als u depressief bent, kan het zijn dat u ongemerkt onvrede heeft met hoe uw leven er op dit moment uitziet. Ga eens na voor uzelf of u tevreden bent met belangrijke aspecten in uw leven, zoals uw relatie, vrienden en werk. Staat u nog achter belangrijke beslissingen die u in het verleden heeft genomen? Komt u voldoende toe aan dingen die voor u belangrijk zijn?

Neem er eens rustig de tijd voor de zaken op een rijtje te zetten en praat erover met anderen die u vertrouwt. Wanneer u voor uzelf duidelijk hebt waar de schoen eventueel knelt, dan kunt u ook makkelijker stappen ondernemen om er iets aan te doen.

 

Gebruik ervaringen uit het verleden

Als u al eerder een depressie heeft gehad, is goed om voor uzelf na te gaan hoe deze toen is ontstaan en hoe u er weer uit bent gekomen. Misschien kunnen de dingen die u toen geholpen hebben, nu weer goed zijn om te doen.

Het is erg belangrijk om te blijven onthouden dat u er de vorige keer ook bent uitgekomen. Er is geen reden om te denken dat het u niet weer zou kunnen lukken.

 

Blijf optimistisch

Verreweg de meeste mensen komen er weer doorheen. Er zijn goede behandelingen beschikbaar voor depressies en u hoeft het niet allemaal alleen te doen.

En hoewel dat nu misschien nog moeilijk voor te stellen is: misschien kijkt u over een tijdje wel terug op deze periode als een zeer leerzame en waardevolle ervaring in uw leven.

 

Reageren of je hart luchten?

Heb je een (persoonlijke) vraag of zou je graag eens je hart luchten? Je mag ons bellen, maar Je kunt ons ook mailen. Binnen enkele dagen zal een medewerker van onze afdeling Nazorg op je reageren. Het spreekt vanzelf, dat je bericht vertrouwelijk behandeld wordt. wil je in contact met ons team ? klik hier